Co to jest choroba wieńcowa?
Choroba wieńcowa, określana również mianem choroby niedokrwiennej serca lub dusznicy bolesnej, to schorzenie spowodowane niewystarczającym ukrwieniem mięśnia sercowego, a tym samym za małą ilością tlenu (a także innych składników odżywczych) dostarczaną do serca.
W większości przypadków za chorobę wieńcową odpowiada miażdżyca tętnic wieńcowych. Miażdżyca prowadzi do zwężenia, a nawet zamknięcia naczyń krwionośnych doprowadzających krew do serca, czego skutkiem jest jego niedokrwienie.
Niedokrwienie może występować stale, ale częściej ma charakter napadowy, to znaczy pojawia się gdy zwiększa się zapotrzebowanie serca na tlen (np. w czasie wysiłku fizycznego lub pod wpływem stresu, albo pod wpływem zwiększonego ciśnienia tętniczego lub gorączki). Zwężone tętnice wieńcowe nie są w stanie sprostać zwiększonemu zapotrzebowaniu. W tej sytuacji dochodzi do niedotlenienia mięśnia sercowego.
Formą choroby wieńcowej jest też zawał serca. Zawał serca polega na martwicy mięśnia sercowego spowodowanej niedokrwieniem. Inną formą choroby wieńcowej jest tzw. stan przedzawałowy lub zawał zagrażający (fachowo nazywany niestabilną dusznicą). Czasem używa się terminu "ostry zespół wieńcowy", który oznaczać może zarówno zawał serca, jak również niestabilną dusznicę.
Kolejną często spotykaną formą choroby wieńcowej jest stan po zawale serca. W takim przypadku niedokrwienie mięśnia sercowego często nie występuje, a objawy choroby spowodowane są uszkodzeniem serca w wyniku przebytego zawału.
Objawy zawału serca
Typowym objawem zawału serca jest uczucie gniecenia, ucisku lub pieczenia za mostkiem, o dużym nasileniu, czasem z promieniowaniem do szczęki lub do barków, ramion, rąk (częściej lewostronnie). Najczęściej ból pojawia się w spoczynku, często towarzyszy mu duszność, lęk, poty i nie ustępuje po podaniu nitrogliceryny.
U części chorych (około 10-15% wszystkich przypadków) ból może w ogóle nie występować w trakcie zawału. Dotyczy to głównie osób starszych, zwłaszcza kobiet i chorych na cukrzycę.
Dlaczego występuje zawał serca?
Zawał serca polega na martwicy mięśnia sercowego spowodowanej niedokrwieniem serca. Najczęstszą przyczyną zawału serca jest zamknięcie, przez blaszkę miażdżycową, tętnicy doprowadzającej krew do serca.
Miażdżyca to choroba tętnic będąca skutkiem odkładania się złogów tłuszczów (w tym cholesterolu) w ścianie tętnic. Miażdżyca może występować jednocześnie w różnych tętnicach u tego samego człowieka (w tętnicach wieńcowych, doprowadzających krew do głowy, narządów wewnętrznych, w tętnicach kończyn itd.). W zależności od umiejscowienia miażdżyca może spowodować zawał serca, udar mózgu, lub być przyczyną np. bólów nóg, pojawiających się w czasie szybkiego chodzenia.
Odkładaniu cholesterolu w ścianie tętnicy sprzyja jej uszkodzenie. Wśród wielu czynników uszkadzających tętnice, a więc będących przyczynami miażdżycy najważniejszymi są:
- palenie tytoniu
- nadciśnienie tętnicze
- za wysokie stężenie cholesterolu
- cukrzyca.
Miażdżycy sprzyja też siedzący tryb życia, niezdrowa dieta, nadwaga oraz stres i nieumiejętność jego odreagowania. Większe ryzyko rozwoju miażdżycy i chorób, do których prowadzi miażdżyca (np. zawał serca) mają osoby obciążone występowaniem chorób spowodowanych miażdżycą w rodzinie, przy czym nie należy mylić obciążenia rodzinnego z obciążeniem genetycznym. W większości przypadków obciążenie rodzinne to powielanie niezdrowego trybu życia rodziców: tzn. niezdrowej diety i małej aktywności fizycznej. Ocenia się, że za około 10-20% ryzyka wystąpienia zawału serca odpowiadają „złe” geny, a za 80% tzw. czynniki ryzyka, w tym przede wszystkim wdychanie dymu tytoniowego, niezdrowa dieta i brak regularnej aktywności fizycznej oraz będące konsekwencją niezdrowego stylu życia nadciśnienie tętnicze, hipercholesterolemia, cukrzyca i otyłość.
Warto pamiętać, że prowadząc zdrowy tryb życia (zdrowa dieta, regularna aktywność fizyczna, unikanie dymu tytoniowego, w tym "biernego" palenia) oraz prawidłowo lecząc czynniki ryzyka (np. nadciśnienie tętnicze lub hipercholesterolemię) możemy zmniejszyć ryzyko wystąpienia zawału serca do poziomu osoby, która nigdy wymienionych czynników ryzyka nie miała.
Dowiedz się wiecej
